Adet düzensizliği (menstrüel düzensizlik), kadınlarda adet döngüsünün normal düzeninden sapmalar göstermesi durumudur. Adet döngüsü genellikle 21-35 gün arasında sürer ve 2-7 gün boyunca kanama görülür. Bu düzenin bozulması, farklı nedenlerle ortaya çıkabilir ve altta yatan sebebe göre çeşitli şekillerde tedavi edilebilir.
Adet Düzensizliği Türleri
- Oligomenore: Adet döngüsünün 35 günden uzun sürmesi (seyrek adet görme).
- Polimenore: Adet döngüsünün 21 günden kısa sürmesi (sık adet görme).
- Amenore:
- Primer amenore: 16 yaşına kadar hiç adet görmeme.
- Sekonder amenore: Daha önce adet görülmüşken en az 3 ay boyunca adet olmama.
- Menoraji: Adet kanamasının aşırı miktarda ve uzun süreli olması.
- Metroraji: Düzensiz zamanlarda, adet dışında kanama görülmesi.
- Hipomenore: Adet kanamasının miktarının az olması.
Olası Nedenler
- Hormonal Dengesizlikler:
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- Tiroid hastalıkları (hipotiroidi veya hipertiroidi)
- Prolaktin hormonu yüksekliği (hiperprolaktinemi)
- Stres ve Psikolojik Faktörler: Kronik stres hormon dengesini bozabilir.
- Yeme Bozuklukları ve Aşırı Kilo Değişiklikleri: Anoreksiya, bulimiya veya aşırı kilo alıp verme.
- Üreme Sistemi Hastalıkları:
- Rahim fibroidleri
- Endometriozis
- Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
- İlaçlar ve Doğum Kontrol Yöntemleri: Hormon içerikli ilaçlar ve bazı doğum kontrol yöntemleri adet düzenini etkileyebilir.
- Gebelik veya Düşük: Düzensizlik hamilelik veya düşük sonrası ortaya çıkabilir.
- Menopoz ve Perimenopoz: Menopoza geçiş döneminde adet düzensizlikleri sık görülür.
Belirtiler
- Adet döngüsü süresinin değişmesi
- Kanama miktarının artması veya azalması
- Kanamanın beklenmeyen zamanlarda ortaya çıkması
- Karın ağrısı veya pelvik bölgede rahatsızlık
Tanı Yöntemleri
- Hikaye ve Fizik Muayene: Hastanın tıbbi geçmişi, adet düzeni ve yaşam tarzı incelenir.
- Laboratuvar Testleri: Hormon seviyeleri, tam kan sayımı, tiroid fonksiyon testleri gibi tetkikler.
- Görüntüleme Yöntemleri: Ultrason, MR veya histeroskopi ile üreme organlarının değerlendirilmesi.
- Endometrial Biyopsi: Rahim iç dokusundan örnek alınarak incelenmesi.
Tedavi
Tedavi, altta yatan nedene göre değişir:
- Hormonal Tedavi: Doğum kontrol hapları, hormon düzenleyici ilaçlar.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, stres yönetimi.
- Cerrahi Müdahale: Fibroidler, polipler veya endometriozis için cerrahi girişimler.
- Tıbbi Takip: Kronik durumlarda düzenli doktor kontrolü.
Eğer adet düzensizliği yaşıyorsanız, bir kadın doğum uzmanına başvurarak durumunuzu değerlendirmek önemlidir. Erken tanı ve tedavi, yaşam kalitesini artırır ve daha ciddi komplikasyonları önler.